Jak wiec dostosować poziom zagadek do wszystkich miłośników ER? Odpowiedź jest prosta testy. Każdy pokój jest testowany zanim wpuści się do niego graczy. One są w stanie wykazać ile grupa spędza czasu na pojedynczej zagadce. Duże znaczenie ma również dobór testerów. Z jednej strony dobieramy kilka grup ludzi, którzy nigdy nie byli w ER (tak, są jeszcze takie osoby! ;D), zazwyczaj ludzi z rodziny lub znajomych. Z drugiej strony zapraszamy grupy złożone z właścicieli, projektantów i pracowników innych pokoi, którzy zjedli zęby na zagadkach. Wtedy na podstawie różnic miedzy tymi grupami oraz ich zazwyczaj skrajnych opiniach na różne tematy można dostosować poziom trudności
Jak dopasowywać poziom trudności zagadek? Tutaj rozwiązań jest wiele. Każde zadanie, jakie przed nami stoi, może wydawać się trudniejsze lub łatwiejsze, w zależności od otaczających je okoliczności. Mandat w wysokości 500 zł będzie łatwiejszym zadaniem dla osoby pracującej, niż dla studenta, wejście na górę jest łatwiejsze, gdy idzie się po wytyczonym szlaku, zrobienie herbaty może być łatwiejsze, używając czajnika elektrycznego niż garnka itd. Jak widać, otoczenie zadania wpływa bezpośrednio na jego trudność. Kolejnym czynnikiem wpływającym na poziom zaawansowania zagadki jest jej złożoność. Kupno koszulki przez Internet to zadanie dużo prostsze niż wyjście z domu, dojazd do galerii, znalezienie miejsca parkingowego, znalezienie odpowiedniego sklepu, odpowiedniej koszulki w odpowiednim rozmiarze, a później powrót…. Im więcej składowych tym zadanie jest trudniejsze.
Przejdźmy wiec do konkretów na przykładach.
Zadania matematyczne można utrudniać, używając większych liczb bądź trudniejszych działań (dzielenie zamiast dodawania). Można zadania ułatwić, pozwalając na korzystanie z kalkulatora bądź liczydła. Można dodać kolejne poziomy złożoności zadania, np. szyfrując cyfry bądź ukrywając je, tak aby gracze znajdowali je etapowo.
Zadania „na szukanie” można dostosowywać manipulując wielkością elementów które musimy znaleźć. Wszystko zależy czy będą to małe deseczki, czy deski, drewniane bale bądź drzewa w lesie. Działać można również tłem. Jest zasadnicza różnica między znalezieniem kamyczka w lesie, a znalezieniem tego samego kamyczka na gładkim parkiecie lub odszukaniem kwiatka na łące, a na chodniku. Elementy do znalezienia można również ukrywać w miejscach o zróżnicowanym dostępie. Kod do kłódki może być zapisany na ścianie, ale może też być na dnie biurka. Złożoność można osiągnąć też ukrywaniem elementów w miejscach, do których dochodzić będzie się stopniowo np. w pierwotnie zamkniętych szufladach.
Zagadki dźwiękowe w przypadku których poziom trudności można modyfikować, zmieniając utwór do rozpoznania albo odegrania. Melodii jest nieskończenie wiele. Trudność regulować można również głośnością poszukiwanego dźwięku, ale tutaj trzeba być ostrożnym (trzeba pamiętać, że każdy z graczy może być mniej lub bardziej wyczulony na dźwięki). Pozostaje jeszcze pytanie, co trzeba będzie z tym zasłyszanym dźwiękiem zrobić? Zgadnąć jeden dźwięk, ich kolejność, a może tytuł utworu?
Zagadki zręcznościowe wydają się oczywiste, ponieważ by zwiększyć trudność, wystarczy pozostawić mniejsze pole manewrowania, mniejsze pole widzenia lub wymagać większej siły. Mogą przybierać tak wiele form, że trudno trzymać się ogólników. Podstawową zasadą pozostaje stworzenie takiej zagadki, która będzie możliwa do wykonania.
Zagadki czytelnicze, przy których sprawa jest dość prosta. Manipulować poziomem trudności w przypadku tego typu zagadkach można, wystarczy dać mniej lub więcej tekstu dookoła poszukiwanej informacji.
Zagadki z wiedzy – można zadać trudniejsze lub łatwiejsze pytanie, pytanie może być bezpośrednie albo pośrednie, można etapować pytanie lub łączyć je z zagadką z jakiekolwiek innej kategorii.
W każdej kategorii zagadek można pozwolić sobie na dopasowanie poziomu trudności, najważniejsze by zrobić to na podstawie testów i opinii. Dopasować je do uśrednionych możliwości, aby każdemu dać szanse na rozwiązanie. Oczywiście najlepszym wyjściem jest dopasowanie się idealnie do jednego rodzaju klientów, ale wiąże się to z niezadowoleniem pozostałej części gości, a nawet z ich utraceniem. Z drugiej strony, będąc graczem, musimy pamiętać, że czasami zagadki mogą nam się wydawać za łatwe, ale pamiętajmy wtedy, że pokoje są zazwyczaj dopasowane do średniej, cieszmy się zatem, że tę średnią zawyżamy 😉
Pora na trzecią część tego artykułu, a mianowicie zagadnienia dotyczące niektórych cech dobrej zagadki. Nie mam zamiaru powtarzać już wcześniej wspominanych wniosków, wiec przytoczę tylko jako pierwszą cechę fakt, że zagadka musi być rozwiązywalna. Kolejną cechą dobrej zagadki jest jej ciekawość. Cecha ta ma duży wpływ na odbiór zagadki. Inaczej brzmi „wyciągnij z labiryntu papier z hasłem”, a inaczej „zdobądź magiczny krypteks”. Otoczka zadania, dopasowanie go do tematu przewodniego pokoju, to smaczki, które potrafią podnieść jego jakość. Jeśli jesteśmy w ER o tematyce średniowiecza, to dziwnym byłoby spotkać mechanizm na zdalne sterowanie. Bo co on miałby tam u licha robić?! Oczywiście o ile nie jest to wieża Merlina wtedy wszystko jest w porządku. Projektując zagadki, pamiętajmy by miały logiczny sens, pasujący do przewodniego motywu. Kolejną cechą zagadek jest ich połączenie i wyważenie. Jeśli mamy sto bardzo ciekawych zagadek, gdy połączymy je w jedną grę, nic nie zwróci szczególnej uwagi graczy. Można porównać to do filmu, gdyby Rambo cały czas zabijał wrogów bez przerw na inteligentne i przejmujące cytaty o życiu i śmierci, to widz miałby przesyt scen akcji. Tak samo w pokoju należy mieszać ze sobą zadania – po jednym trudnym dać dwa łatwiejsze dla rozluźnienia zawodnika. Po jednym wymagającym myślenia niech nastąpi kilka wymagających zręczności. Pokój stworzony z samych bardzo ciekawych zadań matematycznych nie cieszyłby się pewnie wielkim powodzeniem. Dlatego ważne jest, aby mieszać wszystkie kategorie zagadek o różnym stopniu złożoności. Łączyć je w bloki zagadek złożonych angażujących różne umiejętności graczy. Warto w projekcie pokoju zostawić miejsce na zadania z kategorii dwu- lub więcej osobowych. Takie zadania zawsze zmuszają do większej współpracy graczy, wyciągając z nich cechy czy to liderów, czy też egoistów.
W naszym przekonaniu zagadki są kluczowym elementem escape roomów, które wyróżniają je na tle innych rozrywek. Oczywiście inne cechy takie jak wystrój, muzyka, klimat czy obsługa są bardzo ważne. Natomiast zagadki i sposób na ich rozwiązanie wiedzie prym wśród wartości dodanych w pokojach.
