Zagadki, łamigłówki jak nie mieć do nich słabości? Gdybym był poetą, stwierdziłbym że życie jest największa z zagadek, (na wasze szczęście nie jestem). Czym charakteryzuje się dobra zagadka? Nie jest to łatwe pytanie, ponieważ odpowiedzi jest tyle, ile graczy. Jednym bardziej odpowiadają zadania matematyczne, inni raczej za nimi nie przepadają. Jeszcze inni lubią czytać teksty, wychwytując z nich ważne informacje, inni wolą czytać w domu.

Zagadki podzielimy sobie najpierw na dwie grupy: te które mogą być rozwiązane przez jedna osobę oraz te wymagające współpracy. Podział ten jest bardzo ważny, ponieważ decyduje o integracji grupy. Przykładem zagadki jednoosobowej może być zadanie matematyczne, do którego rozwiązania nie jest potrzebne więcej osób. Za przykład zadania angażującego więcej graczy może nam służyć większość zagadek zręcznościowych. Jedna osoba nie jest w stanie rozwiązać, chociażby z powodu ograniczonego zasięgu ramion. Podział ten może być dość płynny, ponieważ zadanie wieloosobowe można (zazwyczaj) przerobić na jednoosobowe, dostosowując je do zasięgu rąk jednej osoby. A przykładowe zadanie matematyczne można przerobić tak, by dane do zadania były ukryte w taki sposób, żeby pojedyncza osoba nie miała do nich dostępu (np. w jednym pokoju są cyfry, a w drugim pokoju znaki matematyczne [+, -], a osoby z oddzielonych pokoi muszą się porozumiewać ze sobą, by się wydostać). Ważną zasadą jest to, aby pamiętać o ilości graczy. Nie można zrobić zadania wymagającego obecności 3 osób, a potem wymagać, by poradziła sobie z nim para! Zadania angażujące kilka osób są zawsze dobrze przyjmowane przez graczy. Integrują grupę, zmuszają do kooperacji i dobrze wpływają na dynamikę gry. Oczywiście zdarzają się też gracze, którym współpraca nie idzie najlepiej, a zadania grupowe nie tylko sprawiają trudność, ale i powodują kłótnie! Jak jednak powszechnie wiadomo, nie da się zadowolić wszystkich, wiec ekstremalnych maruderów pominiemy w naszych rozważaniach.

Kolejnym krokiem będzie podział zagadek ze względu na umiejętności graczy, niezbędne do wykonania danego zadania. Wśród nieskończonej ilości możliwych escape roomowych wyzwań można wyróżnić:

1. Zadania matematyczne jak nazwa wskazuje polegają robieniu obliczeń, które w takiej czy innej wersji można spotkać w podręcznikach szkolnych. Zazwyczaj spotykanymi zadaniami są proste matematyczne równania, zadania na zasadzie dopasowania brakującego elementu ciągu lub zliczanie występujących w pokoju elementów. Zagadki z tej dziedziny w dużej mierze zależą od poziomu trudności, jaki się w nich zastosuje. Obliczenie bez kalkulatora 2+2*2 a 100*13/58 to dwa zupełnie różne zadania dla dwóch różnych grup graczy.

2. Zadania „na szukanie” polegają na odnajdywaniu. Głównie związane są ze znalezieniem jakichś elementów w pokoju. Czasem jest wprost powiedziane czego należy szukać. Czasem po prostu odnajdujemy elementy i sami musimy się domyślić ile ich musi być. Raz trudność zadania polega na zorientowaniu się czego należy szukać ,mimo że coś może być widoczne na pierwszy rzut oka, innym razem największą rolę odgrywa spostrzegawczość. Odnalezienie małych kropek, muszek, ziarenek w wielkim pokoju przerobionym na łąkę, las, Puszczę Białowieską naprawdę może nie być łatwo.

3. Zadania dźwiękowe, w nich główną rolę odgrywa słuch. Czasem trzeba zasłyszaną melodię odtworzyć na instrumencie lub zaklaskać, zaśpiewać lub inaczej powtórzyć rytm, a czasem odszyfrować wiadomość wysłaną morsem. Zagadki tego typu są dość trudne i trzeba naprawdę wytężyć słuch, by nie pomylić się w jednej nutce.

4. Zadnia zręcznościowe wymagają od graczy manualnych zdolności. Celem może być umieszczenie jakiegoś elementu w urządzeniu, jak popularne zabawki w stylu „umieść kuleczkę w dziurce, przeprowadzając ją przez drewniany labirynt”. Działanie może być też odwrotne. Czasem należy wydostać jakiś element z labiryntu, klatki czy jakiekolwiek innego zamknięcia. Większość graczy wręcz czeka przez cały pokój, aż będzie mogła posterować statkiem kosmicznym, wykraść sztaby złota albo rywalizować i sprawdzić, komu lepiej pójdzie w kierowaniu dźwigiem.

5. Zadania „czytelnicze” polegają na wyszukaniu w odczytanym tekście niezbędnych informacji. Czasem z podanej strony książki, czasem z wiersza lub z wycinków gazety należy wydobyć dane potrzebne do przejścia dalej. Osobiście nie przepadamy za takimi zagadkami, aczkolwiek jest to kwestia bardzo indywidualna, co nie zmniejsza jej atrakcyjności dla wielu miłośników ER. Tworząc takie zagadki, należy pamiętać o dostosowaniu oświetlenia do ilości i rodzaju tekstu do przeczytania, usilnie patrzenie na kilka stron tekstu zapisanego drobnym maczkiem przy słabym świetle może być bardzo męczące.

6. Zadania sprawdzające wiedzę to zadania do wykonania, których potrzebna jest wiedza znajomość konkretnego tematu. Przykładowo, gracz może dostać pytanie o ptaka nielota, a hasło do sejfu to KIWI. Zagadki tego typu są rzadko spotykane, ponieważ są dość ryzykowne. Jeśli gracz nie będzie miał takiej wiedzy, nie wyjdzie z pokoju. Rozwiązaniem tego problemu jest umieszczenie w pokoju potrzebnych informacji. Można to zrobić w książce, łącząc ten typ zagadek z zagadkami czytelniczymi, co jest już często spotykaną praktyką.

Przejdźmy teraz do poziomów trudności zagadek i możliwości manipulowania tym poziomem. Cześć z tego działu przedstawiłem już w poprzednim punkcie, podając niektóre przykłady zagadek. Tutaj przyjrzymy się jednak temu tematowi bardziej wnikliwie. Jaki jest idealny poziom trudności zagadki w grze? Taki, by gracz był w stanie ją rozwiązać, lecz niezbyt szybko. Jeśli zagadka będzie za trudna, zawodnicy będą się przy niej męczyli, co może wpłynąć na ich zadowolenie. Każdy projektant escape roomów ma z tyłu głowy marzenie, aby z jego pokoi wychodzili tylko najlepsi zawodnicy. Pamięta również, że nie do końca o to chodzi. Kluczem jest odnalezienie złotego środka tak, by każdy, nawet mniej doświadczony gracz był w stanie wyjść z pokoju. Pamiętać również należy aby najlepszym zawodnikom nie poszło to zbyt łatwo…